DATA-ACT

Als iemand een product koopt, wordt hij eigenaar van alle onderdelen van dat product. Echter, indien hij een verbonden product koopt dat data genereert, kan er onduidelijkheidontstaan wie wat met deze data mag doen. Denk bijvoorbeeld aan de gegevens die slimme huishoudapparaten of slimme industriële machines genereren.¹ Deze data kunnen gebruikt worden om productieprocessen te verbeteren en inzicht te krijgen op het gebied van milieu, criminaliteit, gezondheidszorg en onderwijs. De dataverordening, ook wel data-act genoemd, komt met nieuwe regels over wie er toegang heeft tot en gebruik mag maken van de in de EU gegenereerde data.² De dataverordening zal obstakels voor de toegang tot data wegnemen, maar ook het generen van data blijven stimuleren, zowel voor private als publieke partijen. Zij zal verduidelijken wie waarde mag creëren uit de gegenereerde data en onder welke voorwaarden.³

De nieuwe regelgeving maakt het mogelijk dat gebruikers van zogenaamde verbonden apparaten toegang krijgen tot de data die zij genereren door deze apparaten te gebruiken. Voorheen was deze toegang enkel voorbehouden aan fabrikanten en dienstverleners.⁴ Dit zal bijdragen aan de ontwikkeling van een bredere waaier van diensten door derden met wie de gebruiker zijn data wil delen voor bijvoorbeeld een betere prijs of dienstverlening.⁵

Verder zorgen de nieuwe regels ook voor een bescherming van bedrijfsgeheimen en intellectuele-eigendomsrechten, samen met de nodige waarborgen tegen mogelijk misbruik. Het delen van data zal worden gestimuleerd, maar het is ook de bedoeling dat de EU industrie wordt ondersteund. Tegelijkertijd beoogt de verordening dat er wordt voorzien in waarborgen voor uitzonderlijke omstandigheden en mechanismen voor geschillenbeslechting.

Tevens zullen Europese ondernemingen beschermd worden tegen oneerlijke contractvoorwaarden. De verordening bevat een niet-uitputtende lijst met eenzijdig opgelegde clausules die als oneerlijk worden gedefinieerd of beschouwd. Ter ondersteuning hiervan zal de Europese Commissie niet-bindende modelcontractvoorwaarden opstellen en aanbevelen. Deze standaardclausules zullen bedrijven helpen om eerlijkere data
uitwisselingscontracten te sluiten met bedrijven die een sterkere onderhandelingspositie hebben.⁶ Deze maatregelen zijn bedoeld om Europese bedrijven te beschermen tegen oneerlijke overeenkomsten en om het midden- en kleinbedrijf meer speelruimte te geven.⁷

Daarbij biedt de verordening overheidsinstanties, de Commissie, de ECB en organen van de EU de mogelijkheid om voor het vervullen van een taak in het algemeen belang of in uitzonderlijke omstandigheden van groot openbaar belang toegang te krijgen tot data die in het bezit zijn van privébedrijven. Denk bij uitzonderlijke omstandigheden aan een natuurramp, pandemie of terreuraanslag.⁸ Met de nieuwe regels zullen bedrijven verplichten om bepaalde data te verstrekken, als aan essentiële voorwaarden is voldaan.⁹

¹ https://ecer.minbuza.nl/-/eu-dataverordening-in-het-eu-publicatieblad-verschenen
² https://ecer.minbuza.nl/-/eu-dataverordening-in-het-eu-publicatieblad-verschenen
³ https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/qanda_22_1114
⁴ https://ecer.minbuza.nl/-/eu-dataverordening-in-het-eu-publicatieblad-verschenen
⁵ https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/qanda_22_1114
⁶ https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/qanda_22_1114
⁷ https://ecer.minbuza.nl/-/eu-dataverordening-in-het-eu-publicatieblad-verschenen
⁸ https://ecer.minbuza.nl/-/eu-dataverordening-in-het-eu-publicatieblad-verschenen

Het zal gemakkelijker worden om gegevens en toepassingen zonder extra kosten over te brengen van de ene aanbieder naar een andere. Dataverwerkingsdiensten zoals cloud- en edgediensten leveren de capaciteit waarop de data-economie gebouwd en het is daarom van belang dat de voorwaarden om gebruik te maken van deze diensten aangepast worden. Dankzij nieuwe contractuele verplichtingen voor aanbieders van clouddiensten, waarin de verordening voorziet en een nieuw kader voor de standaardisatie van data- en Cloudinteroperabiliteit, wordt de overdracht van gegevens gemakkelijker. Er zijn tevens waarborgen ingebouwd tegen onrechtmatige doorgifte van data en interoperabiliteitsnormen voor het delen en verwerken van gegevens.¹⁰

Kortom, de nieuwe Europese Dataverordening reguleert de toegang tot en het gebruik van data gegenereerd door verbonden apparaten. Het biedt duidelijkheid over wie deze data mag gebruiken en onder welke voorwaarden, terwijl het ook de ontwikkeling van nieuwe diensten stimuleert. De verordening beschermt bedrijfsgeheimen, voorkomt misbruik van contractuele onevenwichtigheden en biedt mechanismen voor uitzonderlijke omstandigheden.
Heeft u naar aanleiding van deze blog vragen, neem dan gerust contact op met Robin Schelvis van Forward Advocaten.

E-mail: r.schelvis@forwardadvocaten.nl

Telefoon: 088-6007800